งานวิจัย ในโครงการ อพสธ.จุฬาฯ

บทคัดย่อ

จากการศึกษาความหลากหลายทางชีวภาพของผึ้งและชันโรง และการนำมาใช้ประโยชน์ของ พรอพอลิสจากรังผึ้งและชันโรง ในพื้นที่ อพ. สธ. บริเวณพื้นที่ศึกษาเขาวังเขมร อำเภอไทรโยค จังหวัดกาญจนบุรี จำนวน 3 ครั้ง ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2555 เดือนกุมภาพันธ์ และเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2556 พบผึ้งให้น้ำหวานจำนวนทั้งหมด 4 ชนิด ได้แก่ 1) ผึ้งหลวง (Apis dorsata) 2) ผึ้งโพรง (A. cerana) 3) ผึ้งมิ้ม (A. florea) และ 4) ผึ้งม้าน (A. andreniformis) ผึ้งสีฟ้า 1 ชนิดคือ Amegilla sp. และพบชันโรงจำนวน 10 ชนิด ได้แก่ 1) ชันโรง Tetragonula pagdeni 2) Tetragonula fuscobalteata 3) Tetragonula hirashimai 4) Tetragonilla collina 5) Tetrigona apicalis 6) Geniotrigona thoracica 7) Lepidotrigona terminata 8) Lepidotrigona ventralis 9) Lepidotrigona nitidiventris และ 10) Tetragonula sp. นอกจากนี้ยังพบแตน Family Vespidae 2 ชนิด ซึ่งผลการสำรวจพบว่าชันโรง Lepidotrigona terminata เป็นชนิดที่พบได้ทั่วไปในพื้นที่ศึกษา และมีจำนวนรังมากที่สุดคือ 10 รัง ผลการสำรวจและเก็บตัวอย่างพรอพอลิสจากปากทางเข้ารังของชันโรงพบว่ามีปริมาณน้อยไม่เพียงพอต่อการนำมาทดสอบและวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมี และผลการทดสอบฤทธิ์ของสารสกัดหยาบของพรอพอลิสจากปากทางเข้ารังชันโรง G. thoracica กับเชื้อราก่อโรคผิวหนังในคน 4 ชนิด คือ Trichophyton rubrum, T. mentagrophytes, Microsporum canis และ M. gypseum พบว่าสามารถยับยั้งการเจริญของเชื้อราได้ทุกชนิด

คําสําคัญ: ผึ้ง, ชันโรง, พรอพอลิส

Abstract

Diversity of honey bees and stingless bees in RSPG area, Khaowangkhmer Karnchanaburi was surveyed in December 2012, February and June 2013. Four species of honey bees ; 1) giant honey bees, Apis dorsata 2) Asian honey bee, A. cerana 3) dwarf honey bee, A. florea and 4) black dwarf honey bee, A. andreniformis and blue banded bee, Amegilla sp. were found. Ten species of stingless bees; 1) Tetragonula pagdeni 2) Tetragonula fuscobalteata 3) Tetragonula hirashimai 4) Tetragonilla collina 5) Tetrigona apicalis 6) Geniotrigona thoracica 7) Lepidotrigona terminata 8) Lepidotrigona ventralis 9) Lepidotrigona nitidiventris and 10) Tetragonula sp. were found in this area. In this study, Lepidotrigona terminata is a common species of stingless bees which ten colonies were recorded. From diversity survey, it found that propolis from nest entrances of stingless bees are less and not enough for chemical analysis. The result of antifungal activities of propolis extract from nest entrance of stingless bee (G. Thoracica) on 4 kinds of cutaneous mycoses in human (Trichophyton rubrum, T. mentagrophytes, Microsporum canis and M. gypseum) showed that the crude extract can inhibit the growth of all cutaneous mycoses in human.

Key words: honey bee, stingless bee, propolis