งานวิจัย อพ.สธ.-จฬ ๒๕๖๒

งานวิจัยนี้ได้ทำการศึกษาสำเภา ที่มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Chaetocarpus castanocarpus (Roxb.) Thwaites จัดอยู๋ในวงศ์ Euphorbiaceae ซึ่งขึ้นในพื้นที่ในโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี (อพ.สธ.) บริเวณเกาะแสมสาร จังหวัดชลบุรี ต้นสำเภาได้ถูกนำมาศึกษาโดยการใช้เทคนิคการแยกสารตามฤทธิ์ทางชีวภาพร่วมกับการคัดกรองด้วยเซลล์ยีสต์ พบว่าสารสกัดหยาบเมทานอลมีฤทธิ์ต้านมะเร็งด้วยกลไกการยับยั้งเอนไซม์โทโพไอซอเมอเรสชนิดที่ 1 (topoisomerase I) ซึ่งเป็นเอนไซม์ที่ทำหน้าที่ในการคลายเกลียวของดีเอ็นเอชนิด supercoil ดังนั้นการยับยั้งการทำงานของเอนไซม์โทโพไอซอเมอเรสชนิดที่ 1 จะส่งผลรบกวนกระบวนการจำลองตัวเองของดีเอ็นเอและการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็ง ซึ่งสามารถนำหลักการนี้มาพัฒนาเพื่อค้นหายารักษาโรคมะเร็งได้ กล่าวโดยสรุป คณะผู้วิจัยได้สกัดและแยกสารสำคัญจากใบสำเภาได้หลายชนิด ได้แก่ acetyl aleuritolic acid, aleuritolic acid, stigmasterol, rhizophorin C, oureatacatechin และสารผลิตภัณฑ์ธรรมชาติในกลุ่ม pimarane diterpenoid ชนิดใหม่อีกหลายชนิด จึงมีแนวโน้มในการพัฒนาเป็นยาต้านมะเร็งในอนาคต

คำสำคัญ: สำเภา, วงศ์ Euphorbiaceae, ต้านมะเร็ง, โทโพไอซอเมอเรส I, การแยกสารโดยใช้ฤทธิ์เป็นตัวนำ